تأویل عرفانی

توضیحات

یکی از دغدغه‌های اصلی عالمان دین، به­ ویژه اهل معرفت، تلاش برای فهم معارف مطرح در متون دینی بوده است و جهت نیل بدین مقصود، برخی از مسائل روشی مرتبط را به تفصیل مورد بحث و کاوش قرار داده ­اند. یکی از این روش­ ها «تأویل» است.

عالمان فرزانه و صاحبان معرفت، در فهم معارف متون دینی، بابی به­ نام تأویل برای رسیدن به اسرار آیات و روایات و بطون معارف دین گشوده‌اند. البته، واژه تأویل، معانی اصطلاحی متعدّد و انواع مختلفی دارد؛ مانند تأویل هستی­ شناسانه، تأویل خواب، تأویل حوادث، تأویل اشخاص، و… . امّا تأویل مدنظر در این مباحث، تأویل متون دینی است. بدین­ جهت، برای روشن­ تر شدن معنای موردنظر، این واژه از نظر لغوی و سپس در اصطلاح فقها، اصولیان، متکلّمان، فلاسفه و اهل معرفت مورد بررسی قرار می­ گیرد.

مراد عارفان از تأویل ارجاع کلام از ظاهر به باطن آن و فهم باطن کلام می­ باشد. درحقیقت، تأویل، به عمق رسیدن، ژرف­کاوی و سیر در عمق و فهم درون­ مایه کلام است. به­ تعبیری دیگر، تأویل نوعی استظهار و ظهورگیری ویژه می­ باشد. تأویل نزد اهلُ الله، نقب زدن از لایه ­های بیرونی به لایه­ های درونی کلام می باشد. گواه این مدعا سخنان خود اهل معرفت در این زمینه است.

در ادامه، برخی از نکات نهفته در بُن اصطلاح تاویل نزد اهل الله (و به­ تعبیری، برخی از مبانی تأویل) بیان و واکاوی می ­شوند؛ مانند: «بطون تو در توی دین و قرآن­ کریم و نیز ارتباط آن ها با مراتب عالَم و لایه­ های طولی انسان» و «کیفیت اطلاق الفاظ عرفی برای معانی ماورائی یا قاعده کلیدی وضع الفاظ برای روح معنا».

بحث دیگر، بررسی تحلیل ­های عرفانی، فلسفی، اصولی و زبان ­شناختی از قاعده وضع الفاظ برای روح معنا و بررسی دیدگاه ­ها و تحلیل ­های مختلف عالمانی مانند امام­ خمینی ­(ره)، علّامه طباطبایی (­ره) و… در این زمینه است.

مسائل مهمی مانند دیدگاه اهل معرفت درباره «زبان دین»، اندیشه «حقیقت، طریقت و شریعت»، جریان یا عدم جریان تأویل در احکام و دستورات شرعی، برخی از روایات فراوان وارد درباره انواع تأویل، و نیز بعضی از مبانی هستی ­شناختی، انسان­ شناختی، زبان ­شناختی، متن ­شناختی، معرفت ­شناختی و روش­ شناختی مرتبط با تأویل هم در همین راستا بیان شده ­اند.

آنچه بیان شد، به­ طور عمده در باب «تأویل طولی» بود ‌امّا تأویل انواع دیگری نیز دارد؛ مانند: «تأویل عرضی» و «تأویل به ­نحو جَری و تطبیق (تأویل تطبیقی)» که این گونه ­ها و نیز مسائل مرتبط بدان ها در ادامه مباحث، بیان و بررسی شده­ اند.

مبحث دیگر، روش­ های تأویل است؛ مانند: روش فنی – عمومی، روش الهامی – اختصاصی (ذوقی).

توضیحات: حجت السلام و المسلمین هلالیان

⁘⁘⁘⁘⁘

لازم به ذکر است مالکیت اثر برای مؤسسه آموزشی پژوهشی نفحات محفوظ می باشد و در راستای ترویج آثار حکمی و بنا به فرمایش حضرت استاد، این اثر به صورت رایگان عرضه می شود لذا هر گونه خرید و فروش اثر به صورت فیزیکی (لوح فشرده) و مجازی (در سایت ها و کانال ها) شرعاً جائز نمی باشد.

⁘⁘⁘⁘⁘

توجه: صوت های این درس به صورت کامل به روزرسانی شده است. در برخی از رایانه‌ها و گوشی‌های همراه پس از کلیک دانلود صورت نمی‌گیرد. برای حل این مشکل بر روی لینک مربوط به دانلود‌، کلیک راست کرده و گزینه Save Link را انتخاب نمایید.

⁘⁘⁘⁘⁘

برای دریافت صوت این درس به شکل یکجا و قسمت بندی شده می توانید از قسمت زیر اقدام نمایید؛

کل صوت های تأویل عرفانی (عرفان و شریعت)